THE OTTOMAN IMAGE IN THE REPUBLIC PERIOD IN HISTORY TEXTBOOKS (1950-2020)

Cumhuriyetin ilk yıllarında benimsenen laik-ulusçu anlayış, yeni bir tarih yazımını da beraberinde getirmiştir. Türk Tarih Tezi olarak adlandırılan bu yazımda tarihsel ve kültürel kökler Orta Asya’ya dayandırılmıştır. Millî Mücadelesi sonrasında kurulan Cumhuriyet rejimi öne çıkarılmıştır. Bu yazımında eklektik yaklaşımla Osmanlı İmparatorluğu’nun dönemlerinde Anadolu’daki Türk-Müslüman varlığını korumaları geliştirmeleri, İstanbul’u fethetmeleri gibi tarihî başarıların olduğu dönemler sahiplenilirken, her alanda çöküşün yaşandığı son dönemleri ise ötekileştirilmiştir. 1931-1950 yılları arasında egemen olan yazımı, lise ders kitaplarında kendini göstermiştir. Ancak 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimler sonucunda Halk Partisi’nin (CHP) kesintisiz tek parti iktidarı sona ermiş, Demokrat Parti (DP) başına iktidara gelmiştir. Liberal anlayışın etkili dönemde eğitim alanında çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Tek kitabı uygulaması erdirilmiştir. Genelde kitapları, özelde kitapları yeniden yazdırılmış; özel yayınevleri tarafından basılmıştır. Lise kitaplarındaki imajı değişim geçirmiştir. Erken dönemindeki sert ötekileştirici üslup daha yumuşak üsluba dönüşerek günümüze kadar imajına yönelik çalışmada “padişahlar-saltanat-hilafet” “idari toplumsal düzen” olmak üzere iki kategori ortaya çıkmıştır. Durum çalışması desenindeki doküman analizi yöntemi kullanılarak 1950 yılından öğrenimde değişimi dönüşümü görebilmek amaçlanmıştır.